دی به مهر به روز پانزدهم ماه در گاهشماری ایران باستان گفته میشود. در گاهشماری ایران باستان غیر از روز اول هر ماه که هرمزد روز نامیده میشود سه روز دیگر به نام اهورامزدااست که به صورت دی آمده و برای باز شناختن هر یک از این سه روز به نام روز بعد الحاق شده و دی به آذر (روز هشتم)، دی به مهر (روز پانزدهم) و دی به دین (روز بیست و سوم) گفته میشود. دی یکی از نامهای اهورامزداست و در اوستا به صورت دَثوش یا دَدوش یا دَذوه صفت و به معنی آفریننده آمدهاست.
روز هشتم، پانزدهم و بیست و سوم ماه دی برای آنکه نام این روزها با نام ماه یکی شده، اعیاد دانسته میشد. روز پانزدهم دی ماه را دیبگان میگفتند و از خمیر یا از گِل شخصی را به صورت هیکل انسان میساختند و در راهرو و دالان خانه قرار میدادند.[۱]
دی به آذر به روز هشتم ماه در گاهشماری ایران باستان گفته میشود. در گاهشماری ایران باستان غیر از روز اول هر ماه که هرمزد روز نامیده میشود سه روز دیگر به نام اهورامزدااست که به صورت دی آمده و برای باز شناختن هر یک از این سه روز به نام روز بعد الحاق شده و دی به آذر (روز هشتم)، دی به مهر (روز پانزدهم) و دی به دین (روز بیست و سوم) گفته میشود. دی یکی از نامهای اهورامزدست و در اوستا به صورت دَثوش یا دَدوش یا دَذوه صفت و به معنی آفریننده آمدهاست. روز هشتم، پانزدهم و بیست و سوم ماه دی برای آنکه نام این روزها با نام ماه یکی شده، اعیاد دانسته میشد.[۱]
ترتیب | نام روز به اوستایی | نام رایج | معنی |
---|---|---|---|
۱ | اهورامزداه | هرمزد | نام خداوند |
۲ | وُهومَنَه | بهمن | منش نیک |
کتاب داستان متوسطی دارد که مربوط به ریاضیدانیست که در تصادفی حافظه ی خود را از دست داده و فقط قبل از سال 1975 را به یاد می آوَرَد و از آن به بعد فقط 80 دقیقه در خاطرش می ماند و برای این که مسائل را فراموش نکند آنها را روی کاغذ می نویسد و به لباسش وصل می کند. خدمتکاری برای کار و مراقبت از ریاضیدان به منزل او می رود و کم کم به او و مسائل ریاضیی که او مطرح می کند علاقه مند می شود، پسر خدمتکار و ریاضیدان هم با هم ارتباط خوبی برقرار می کنند.
مرگ زرتشت در پنجم دی ماه گاهشماری ایرانی واقع شدهاست این روز را روز خورایزد گویند. به روایت برخی از نوشتههای اوستایی زرتشت، پیامبر ایرانی پس از پایان رسالت خود که بخشی از آن آموزش راستی و رستگاری و آرامش به انسانها بود، در شهر بلخ به سر میبرد. او هفتاد و هفت سال از عمرش میگذشت و در آتشکده شهر بلخ به آموزش و راهنمایی انسانها میپرداخت و این هنگامی بود که گشتاسب کیانی، فرمانروایی آن سامان را به عهده داشت. گشتاسب و پسرش اسفندیار از بلخ که پایتخت آن زمان بود خارج شده بودند و فرمانروای تورانی ارجاسب، که دشمن دیرینه ایرانیان بود از موقعیت استفاده کرد و توربراتور فرمانده سپاه خود را با لشکری بسیار به ایران فرستاد. لشکر تورانی، دروازههای شهر بلخ را با همه دلاوریهای ایرانیان در هم شکستند و هنگامی که اشو زرتشت پیامبر ایرانی با لهراسب و گروهی از پیروانش در آتشکده بلخ به نیایش مشغول بودند حمله کردند و وی را کشتند. زرتشتیان در روز خورایزد و دیماه به آدریان و معابد روی میآورند و نیایش پروردگار یکتا را به جا میآورند.
خرم روز (زادروز خورشید) روز اول از ماه دی است و به مناسبت برخورد نام روز با نام ماه که نام خداوند نیز بود در ایران باستان جشن گرفته میشد. روزی بزرگ بود مشحون از آداب و مراسم دینی و غیر دینی. زرتشتیان به ویژه پارسیان این روز را بسیار محترم شمرده و آنرا دی دادار جشن مینامند. ابوریحان بیرونی می گوید دی ماه را خُورماه نیز میگویند و روز اول ماه را خرهروز یا خورهروز نامند.
دی صفت میباشد از مصدر «دا» به معنی دادن و ساخت و آفریدن و به معنای دادار و آفریدگار است و در نامههای اوستایی اغلب به جای واژه اهورامزدا به کار رفته است. اگر با نامسی روز ماه توجه کنید، مشاهده مینمایید که روزهای هشتم، پانزدهم و بیست و سوم هر ماه به نام دی (روز) نامگذاری شده که برای تمیز آنها از یکدیگر، هر یک به نام روز بعدش خوانده شدهاست و اورمزد که آن هم نام خداوند میباشد. بدین گونه اورمزد، دی به آذر، دی به مهر و دی به دین بنابراین در ماه دی چهار روز به نام خدا نامیده شدهاست. کسانی چوننیبرگ و کریستن
درباره این سایت